Stand van zaken duurzaamheid: wat is er al bereikt
Er is een toenemende aandacht voor duurzame productiemethoden, dierenwelzijn en milieu. Dierenwelzijn valt buiten het onderwerp akkerbouw en laten we hier buiten beschouwing. Wat betreft duurzaamheid en milieu: dit speelt bij de moderne akkerbouw een grote rol. Er heeft de afgelopen twintig jaar een enorme verandering plaatsgevonden in de akkerbouw door een veel grotere bewustwording bij zowel boeren als consumenten dat duurzaamheid essentieel is.
Net zoals we 20 jaar gelden in veel minder zuinige en meer vervuilende auto’s reden die werden vervangen door betere, zijn er in de akkerbouw ook stappen gezet richting minder milieuvervuiling.
Op het gebied van gewasbescherming is bereikt dat alle boeren aan geïntegreerde gewasbescherming doen. Ook is er een erfemissiescan opgesteld waarmee boeren zelf kunnen zien of ze ergens op het bedrijf verbeteringen kunnen doorvoeren. Steeds meer akkerbouwers hebben een gesloten spoelinstallatie voor de tank en de spuit. Het spoelwater wordt vervolgens in een biofilter gereinigd. Een biofilter is een systeem met meerdere vaten waar planten in groeien waar het spoelwater door heen wordt geleid. Hierdoor worden de restanten van gewasbeschermingsmiddelen afgebroken en het water gezuiverd.
Het Planbureau voor de Leefomgeving geeft aan, dat in de periode 1997-2010 de milieubelasting van het oppervlaktewater door het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de akkerbouw met maar liefst 95% is teruggebracht. Residuen op akkerbouwproducten van Nederlandse herkomst zijn nauwelijks een kwestie. Ook is de waterkwaliteit sterk verbeterd en komen er steeds minder ongewenste emissies naar oppervlakte- en grondwater voor.
Bij bespuitingen is het tegenwoordig verplicht om minimaal 75% driftreductie toe te passen door speciale doppen op de spuitboom.
Op het gebied van bemesting is bereikt, dat de akkerbouw veel zorgvuldiger met bemesting omgaat. In het oppervlaktewater is echter geen duidelijke afname te zien van stikstof en fosfaat, maar dit lijkt mede te komen doordat ook andere bronnen dan de landbouw deze stoffen afgeven aan het water, zoals riool-overstorten. Door de toenemende hoosbuien komt het steeds vaker voor dat rioolwater ongezuiverd in de sloten moet worden geloosd. Ook is recent bekend geworden dan waterbodems zelf deze elementen ook afgeven. De akkerbouw kan aan deze andere bronnen buiten de landbouw niets veranderen.
Ook de bodem verdient aandacht wanneer we praten over duurzaamheid. In het verleden is er weinig aandacht geweest voor behoud van het bodemleven. Onder bodemleven verstaan we alle levende micro-organismen en macro-organismen in de bodem. Deze hebben vooral baat bij een voldoende hoog gehalte organische stof in de bodem, omdat dit als voedingsbodem dient. Momenteel is zijn alle akkerbouwers zich bewust van het gevaar van teruglopend organische stofgehaltes en proberen zij de huidige gehaltes te behouden of liever nog te verhogen. Helaas zijn de mogelijkheden daarvoor door de huidige (mest)wet- en regelgeving beperkt.